Ένα βιβλίο που θα μας φέρει μνήμες σαν από όνειρο, εξέδωσε το 2017 ο ακαταπόνητος εργάτης της Ιστορίας και συμπατριώτης μας (από τη Δεσκάτη) Κώστας Σπανός. Στο βιβλίο, ο εκδότης του Θεσσαλικού Ημερολογίου Κώστας Σπανός, περιγράφει με μοναδικό τρόπο τα παιχνίδια της παιδικής μας ηλικίας. Λόγω μάλιστα ότι τα χωριά μας (Δεσκάτη και Κρανιά) συνορεύουν, τα παιχνίδια είναι σχεδόν ίδια. Πρόκειται για τα παιχνίδια που μεγάλωσαν γενεές γενεών και τείνουν πλέον να χαθούν, δυστυχώς, ακόμη και στα χωριά μας, αφού η τηλεόραση και στη συνέχεια οι υπολογιστές, τα smartphones και τα tablets καθηλώνουν πολλές φορές τα παιδιά μπροστά στην οθόνη τους.
Το Ιστολόγιο εύχεται να είναι καλοτάξιδο και αυτό το πόνημα του Κώστα Σπανού και ο συγγραφέας του να είναι πάντα υγιής και να συνεχίσει να μας προσφέρει τέτοια αξιόλογα έργα όπως όλα αυτά που εξέδωσε μέχρι τώρα.
Χρήστος Γκουνέλας
Θεολόγος - Μουσικός
Ακολουθεί η σχετική παρουσίαση του βιβλίου από τον συμπατριώτη μας Γιώργο Ι. Μπαλή:
Την Κυριακή, 6 Αυγούστου, στη Δεσκάτη, έγινε η παρουσίαση του νέου βιβλίου του Κώστα Σπανού, εκδότη του «Θεσσαλικού Ημερολογίου», με θέμα τα παραδοσιακά παιδικά παιχνίδια της Δεσκάτης. Την έκδοση του βιβλίου, δώρο του συγγραφέα στη γενέτειρά του, ανέλαβαν ο Δήμος της Δεσκάτης και ο γνωστός για τη δράση του Εξωραϊστικός Μορφωτικός Σύλλογος (ΕΜΟΔ). Στο βιβλίο περιγράφονται 89 παιχνίδια, όπως τα έπαιζαν τα παιδιά της Δεσκάτης και πολλών άλλων θεσσαλικών χωριών, μέχρι τη δεκαετία του 1950. Πολλές σελίδες του βιβλίου συνοδεύονται με φωτογραφίες των παιχνιδιών, όπως τα αναβίωσε ο ΕΜΟΔ. Την εκδήλωση συντόνισε η κ. Χρυσούλα Σωτήρη, εκ μέρους του ΕΜΟΔ, προλόγισε ο δήμαρχος της Δεσκάτης Δημήτρης Καραστέργιος και την παρουσίαση εκάνε ο διευθυντής της Δημόσιας Βιβλιοθήκης των Γρεβενών Σίμος Ζαγκανίκας.
Παραδοσιακά παιχνίδια ονομάζονται τα παιχνίδια που έπαιζαν οι παλαιότεροι και μεταφέρονται από γενιά σε γενιά με προφορική περιγραφή ή επίδειξη των μεγαλύτερων προς τους μικρότερους. Τα παραδοσιακά παιχνίδια χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, τα ομαδικά (κρυφτό, μακριά γαϊδούρα, τυφλόμυγα, το μαντίλι, κ.ά.) και τα ατομικά, που έχουν σχέση περισσότερο με τις δεξιότητες των παιδιών, όπως ( η σφεντόνα, η σβούρα, κ.α.). Το βιβλίο του Κώστα Σπανού αναδεικνύει τον πλούτο της λαϊκής παράδοσης και με την συγκέντρωση και δημοσίευση αυτών των παιχνιδιών κατάφερε να περισώσει, αν όχι όλα, σίγουρα τα περισσότερα εξ αυτών. Σε όσους διαβάσουμε το βιβλίο, είναι σίγουρο πως θα μας γυρίσει πίσω στα ανέμελα παιδικά μας χρόνια, αναπολώντας και νοσταλγώντας το παρελθόν. Αλλά το πιο σημαντικό, πράγμα που κατάφερε ο αγαπητός Κώστας, είναι το γεγονός, πως έκανε την σύγχρονη γενιά, γνώστη και κοινωνό αυτής της σπουδαίας σελίδας, του λαϊκού πολιτισμού μας, όταν αυτοί οι ίδιοι θα αναβιώσουν στην πράξη, παίζοντας αυτά τα παιχνίδια. Τα ίδια αυτά παιχνίδια παίζονταν στους δρόμους και στις αυλές των σχολείων της Κρανιάς, με ελάχιστες παραλλαγές και με μικρές διαφοροποιήσεις, στους όρους και στα λόγια, κατά την διάρκεια του παιξίματός τους. Κώστα ένα μεγάλο μπράβο, με πολλές ευχαριστίες για την μεγάλη προσφορά σου στην τοπική ιστορία και λαογραφία, καλοτάξιδο το νέο πόνημά σου.
Γιώργος Ι. Μπαλής
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΚΩΣΤΑ ΣΠΑΝΟ
Τη συλλογή των 89 παραδοσιακών παιδικών παιχνιδιών της Δεσκάτης έγραψα πριν από πολλά χρόνια, όταν οι παιδικές μνήμες δεν είχαν, ακόμα, ατονήσει. Η συλλογή των παιχνιδιών αυτών υποβλήθηκε στον διαγωνισμό του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και απέσπασε έναν έπαινο. Από τότε, πέρασαν πολλά χρόνια, χωρίς να γίνει εφικτό να τα εκδώσω σε ένα βιβλίο, επειδή κυρίως δεν είχα τις απαραίτητες φωτογραφίες, οι οποίες πρέπει να πλαισιώσουν τις περιγραφές μου. Τώρα, καθώς ο Ε.Μ.Ο.Δ. εξασφάλισε αρκετές φωτογραφίες και σχέδια των παιχνιδιών, ήρθε η ώρα να εκδοθεί το πόνημά μου αυτό, ως προσφορά μου στους πατριώτες μου Δεσκατιώτες. Ανέσυρα, από τους φακέλους μου, τις σημειώσεις των παιχνιδιών και ετοίμασα την περιγραφή τους. Κατά τη διάρκεια σύνθεσης του βιβλίου μου, συμβουλεύτηκα σχετικά έργα και διαπίστωσα ότι πολλά από τα παιχνίδια μας κατάγονται από την αρχαία ή τη μεσαιωνική Ελλάδα. Το γεγονός αυτό τεκμηριώνεται με την παραπομπή στους αρχαίους συγγραφείς. Με την έκδοση των παλιών παιχνιδιών μας, οι ηλικιωμένοι θα θυμηθούμε τα παιδικά μας χρόνια και οι σημερινοί νέοι θα πληροφορηθούν το πώς περνούσαμε τον ελεύθερο χρόνο και θα έχουν την ευκαιρία να συγκρίνουν τα παιχνίδια του παλιού καιρού με τα σημερινά δικά τους. Τα παιχνίδια, που παίζαμε μέχρι το 1955, περίπου, ήταν επηρεασμένα από την κατάσταση της εποχής. Μετά τη λήξη, δηλαδή, του Εμφυλίου και στις αρχές του 1950, κυριαρχούσαν κυρίως τα πολεμικά παιχνίδια, όπως ο πετροπόλεμος, ο ζ’μποκοπόλεμος, οι κλέφτες και αστυνόμοι. Με το πέρασμα του χρόνου, παραμερίστηκαν αυτά τα παιχνίδια και κυριάρχησαν τα ειρηνικά, κυρίως αυτά με κάποια μορφή γύμνασης: πήδημα, σκαμνάκια, πρώτη ελιά κ.ά. Σήμερα, τα παιδιά ασχολούνται κυρίως με το ποδόσφαιρο και με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, στον υπολογιστή ή στο κινητό τηλέφωνο, τα οποία δεν προσφέρουν αφορμές για δημιουργικότητα στο παιδικό μυαλό, καθώς σέρνονται άβουλα από τα χρώματα και τις κινήσεις του υπολογιστή ή του τηλεφώνου. Από την άποψη αυτή, η απόφαση του Ε.Μ.Ο.Δ. να προβεί στην έκδοση του βιβλίου μου με τα παιδικά παραδοσιακά παιχνίδια μας, αποτελεί σημαντική προσφορά στη νεολαία της Δεσκάτης, προσφορά η οποία θα εκτιμηθεί δεόντως.
Λάρισα, 2 Νοεμβρίου 2016
Ο Κώστας Σπανός
Συνοπτικό Βιογραφικό Συγγραφέα
Ο Κώστας Β. Σπανός γεννήθηκε στη Δεσκάτη το 1943. Ασχολείται με ιστορικά, γλωσσικά και λαογραφικά θέματα της Θεσσαλίας και εκδίδει το περιοδικό Θεσσαλικό Ημερολόγιο με ανάλογο περιεχόμενο.
Σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Θεσσαλονίκης και υπηρέτησε στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση από το 1965 έως το 1997. Από το 1968 ασχολείται με την ιστορία της Θεσσαλίας. Έχει δημοσιεύσει μέχρι τώρα πάνω από 400 μελέτες και άρθρα σε διάφορα περιοδικά τοπικής ή πανελλήνιας κυκλοφορίας (Ελληνική Διαλεκτολογία, Ονόματα, Παρνασσός, Μικρασιατικά Χρονικά, Αιολικά Γράμματα, Θρακικά Χρονικά, Μακεδονικό Ημερολόγιο, Διαγώνιος) και σε τοπικές εφημερίδες.
Για τις γλωσσικές και λαογραφικές μελέτες του τιμήθηκε με έπαινο και δύο βραβεία από το Κέντρο Έρευνας της Ελληνικής Λαογραφίας και τη Γλωσσική Εταιρεία της Ακαδημίας, και με έπαινο από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. Το 2000 βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την ενασχόλησή του με την Θεσσαλική Ιστορία και την έκδοση του Θεσσαλικού Ημερολογίου, το οποίο εκδίδει στη Λάρισα από το 1980.
Είναι μέλος του Ομίλου Φίλων της Θεσσαλικής Ιστορίας και της Ελληνικής Ονοματολογικής Εταιρείας.
Εργογραφία
Συγκομιδή (ποιήματα), «Θεσσαλική Εστία», Λάρισα 1974
Η Περραιβία του 1858 κατά τον Leon Heuzey, Θεσσαλονίκη 1978
Επιγραφές και ενθυμήσεις από τα χωριά Στόμιο και Καρίτσα της Λάρισας: 4. μ.Χ. αι. – 1888, Θεσσαλονίκη 1979
Κλέφτικα θεσσαλικά τραγούδια, «Θεσσαλική φωνή», Λάρισα 1980
Το Κατάστιχο του αγ(ίου) Αθανασίου της Ραψάνης (1778–1889), ανάτυπο από από τους τόμους 2 και 3 του Θεσσαλικού Ημερολογίου, Λάρισα 1982
Δημοτικά τραγούδια της Δεσκάτης, Εξωραϊστικός Μορφωτικός Όμιλος Δεσκάτης, Δεσκάτη 1986
Δημοτικά τραγούδια του χωριού Ανατολή της Αγιάς, Σύλλογος των Ανατολιτών «Ο Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος», Λάρισα 1986
Η βυζαντινή Θεσσαλία: Οικισμοί, τοπωνύμια, μοναστήρια, ναοί (συλλογικό έργο: Fr. Hild, Joh. Koder, Κώστας Σπανός, Δημ Αγραφιώτης· μετ. Γ. Παρασκευάς), ανάτυπο από τον 12ο τόμο του Θεσσαλικού Ημερολογίου, Λάρισα 1987
Ενθυμήσεις και επιγραφές από την περιοχή της Δεσκάτης (1585–1914), Εξωραϊστικός Μορφωτικός Όμιλος Δεσκάτης, Λάρισα 1991
Το ιστορικό του εξηλεκτρισμού της Λάρισας, 1914–1994, Ένωση τεχνικών Δ.Ε.Η, Τμήμα Λάρισας, Λάρισα 1994
Τα μαστόρικα (κουδαρίτικα) της Δεσκάτης, Σωματείο οικοδόμων και συναφών επαγγελμάτων της Δεσκάτης, Δεσκάτη 2000
Οι θεσσαλικοί οικισμοί και τα ονόματα των αφιερωτών τους στον ιεροσολυμιτικό Κώδικα 509 (1649–1669), ανάτυπο από τον 40ο τόμο του Θεσσαλικού Ημερολογίου, Λάρισα 2001
Οι θεσσαλικοί οικισμοί και τα ονόματα των αφιερωτών τους στην πρόθεση 401 του Μεγ. Μετεώρου (1520–1540), ανάτυπο από τους τόμους 43 και 44 του Θεσσαλικού Ημερολογίου, Λάρισα 2003
Άγνωστοι Θεσσαλοί αρματολοί αγωνιστές κατά την Επανάσταση του 1821, Εκδοτικός οίκος Αντώνη Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2005
Τα πρακτικά της εκκλησιαστικής και της σχολικής επιτροπής της Δεσκάτης: 1.7.1912–29.6.1916, Λάρισα 2009
Θεσσαλικές ενθυμήσεις: 1404–1881 (Α΄ τόμος, 1404–1799), Λάρισα 2011
Θεσσαλικές ενθυμήσεις: 1404-1881 (Β΄ τόμος, 1800–1881), Λάρισα 2014
Πηγή Βιογραφικού: Βικιπαίδεια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου